Tin đồn cây mật nhân (còn gọi là cây bá bệnh) chữa bách bệnh khiến nhiều người lặn lội vào rừng săn lùng. Tuy nhiên, thực hư về công dụng của cây mật nhân như thế nào và cách sử dụng hiệu quả đối với loại cây thuốc quý này là điều cần làm sáng tỏ.
Bác sĩ Nguyễn Hữu Phùng bên cạnh cây mật nhân trên 30 năm tuổi.
Chữa được nhiều bệnh
Theo một Lương y có gần 40 năm làm nghề bốc thuốc cho biết, mật nhân là cây thuốc được sử dụng trong dân gian từ rất lâu, còn được gọi với những cái tên khác: cây bá bệnh, cây bách bệnh. Từ lâu, người ta thường đi chặt cây mật nhân về làm thuốc. Theo Đông y, mật nhân có vị đắng, tính mát, quy (đi vào) kinh can và thận, có tác dụng bổ dưỡng cho người bị khí huyết hư, gân xương đau nhức, tê chân tay, rối loạn tiêu hóa, phòng ngừa tứ thời cảm mạo. Ngoài ra, mật nhân còn chữa được chứng thống kinh (phụ nữ bị đau bụng lúc hành kinh), chứng ách nghịch ở ngực (đau tức ngực do khí ứ không thông).
Qua tìm hiểu, cây mật nhân cao tới 7-8 mét, chỉ mọc rải rác trên núi cao và có nhiều ở vùng núi khu vực miền Trung và miền Đông Nam Bộ. Mật nhân ra hoa từ tháng 3 đến tháng 11 hằng năm. Nếu gặp vùng đất tốt, cây mật nhân cao khoảng 8 đến 10 mét, có 2 nhánh vươn lên như hình chữ V, lá kép, mặt trên xanh bóng, mặt dưới trắng mốc, cuống lá màu nâu đỏ, hoa mọc ra từ ngọn thành chùm, bao phủ đầy lông. Thân cây và cả củ, rễ đều chắc và cứng. Những cây nhiều năm tuổi, bộ rễ nặng tới 10-15kg. Đến nay, mặc dù chưa có một kết luận khoa học nào về tác dụng chữa bệnh của cây mật nhân nhưng theo kinh nghiệm dân gian và thực tế điều trị thì củ và cây mật nhân đã mang lại hiệu quả đối với một số bệnh như: Sốt rét, gai cột sống, viêm khớp, chân tay tê nhức...
Theo bác sĩ Nguyễn Hữu Phùng, người có hơn 10 năm nghiên cứu về công dụng của cây mật nhân cho biết, bộ phận có giá trị nhất của cây mật nhân là rễ của nó. “Rễ càng lâu năm càng quý. Khách du lịch Việt Nam qua Malaisia, thường được khuyến cáo mua sâm Tongcat Ali hay cây mật nhân với giá rất cao, gấp nhiều lần giá ở Việt Nam. Trên thị trường đang quảng bá sâm Alipas làm từ rễ cây mật nhân cũng với giá rất cao”, bác sĩ Phùng chia sẻ.
Centokat từ rễ mật nhân
Bài thuốc thông thường là lấy rễ cây mật nhân về chặt nhỏ, phơi khô, sao vàng hạ thổ rồi đem ngâm rượu, mỗi lít ngâm khoảng 30-40 gam, ngâm trong 20 ngày là dùng được. Liều dùng mỗi ngày uống 20-50ml rượu ngâm với cây mật nhân có thể chữa một số bệnh về xương, khớp, sức khỏe tình dục nam giới… Điều đáng lưu ý là, không được dùng mật nhân cho phụ nữ có thai.
Trong năm 2010, nhóm nghiên cứu của bác sĩ Nguyễn Hữu Phùng kết hợp với Công ty TNHH một thành viên dược Trung ương 3 chế tạo thành công sản phẩm Centokat chiết xuất 100% tinh chất từ rễ cây mật nhân. Với gần 65 hợp chất tìm thấy trong rễ cây mật nhân, trong đó nổi bật là Glyco Saponin, có thể làm tiết testosterone trong máu ở động vật thí nghiệm. Điều đặc biệt là Centokat nên sử dụng nguyên liệu từ rễ cây mật nhân từ 10 năm tuổi và không pha trộn với các thảo dược khác. Sản phẩm này được Bộ Y tế cấp phép sản xuất và đây cũng là sản phẩm đầu tiên được sản xuất theo quy trình đặc biệt với dây chuyền hiện đại tiêu chuẩn quốc tế GMP-WHO tại Công ty TNHH một thành viên dược Trung ương 3.
Cây mật nhân có nhiều công dụng quý, tuy vậy điều đáng lo trong thời điểm hiện tại là làm thế nào để bảo vệ những cánh rừng đầu nguồn còn sót lại nguồn dược liệu quý hiếm như cây mật nhân. Do vậy, cần có kế hoạch bảo tồn, trồng, khai thác hợp lý mới có thể phát huy hết giá trị nguồn dược liệu quý hiếm này trong chăm sóc sức khỏe của người dân. Người dân không nên vì nguồn lợi trước mắt mà đổ xô vào rừng săn lùng, đào rễ, chặt phá cây mật nhân một cách vô tội vạ.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét